Rregullat për median në Shqipëri

Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë e sanksionon qartë lirinë e shprehjes dhe lirinë e shtypit si të drejta themelore. Neni 22 përcakton se:

“Liria e shprehjes është e garantuar. Liria e shtypit, radios dhe televizionit është e garantuar. Censura paraprake e mjeteve të komunikimit është e ndaluar.”

Kjo dispozitë vendos një themel të qartë për veprimtarinë gazetareske të lirë nga ndërhyrjet e shtetit. Ajo ndalon çdo formë të censurës paraprake dhe njeh të drejtën e medias për të vepruar në mënyrë të pavarur. Këto mbrojtje shtrihen në të gjitha format e medias, të shkruara, të transmetuara dhe digjitale dhe u japin gazetarëve mbështetje kushtetuese për të zhvilluar gazetari hulumtuese, për të mbuluar proceset zgjedhore dhe për të kritikuar pushtetin politik.

Përveç kësaj, Neni 23 garanton të drejtën për të pasur akses në informacionin publik, duke përforcuar idenë se transparenca është thelbësore për një debat publik të informuar. Qytetarët, përfshirë këtu dhe gazetarët, kanë të drejtë ligjore të kërkojnë dhe të marrin informacion nga institucionet publike, një e drejtë që është veçanërisht jetike gjatë periudhave zgjedhore.

Aksesi në informacionin publik është një e drejtë themelore në shoqëritë demokratike, veçanërisht gjatë periudhave zgjedhore, kur marrja e vendimeve të informuara dhe llogaridhënia institucionale janë thelbësore. Për gazetarët, mundësia për të siguruar informacion të saktë dhe në kohë garanton që proceset zgjedhore të jenë transparente dhe që votuesit të jenë të informuar siç duhet.

Në Shqipëri, kjo e drejtë garantohet nga Ligji Nr. 119/2014 “Për të Drejtën e Informimit”, i cili i detyron institucionet publike të bëjnë publike të dhënat me kërkesë dhe të publikojnë në mënyrë proaktive informacion me interes publik. Ky informacion përfshin logjistikën zgjedhore, financimin e fushatave, shpenzimet publike dhe shpërndarjen e kohës mediatike.